Mag dat?Wat vertel je wel of niet aan je baas? Wat zijn je rechten als werknemer? Hoe los je lastige kwesties het beste op? In deze rubriek wekelijks advies bij dilemma’s op de werkvloer. Aflevering 23: Wat als je niet mee wilt doen met de pensioenregeling van de baas
De Kwestie
Levi is net werkzaam bij een bedrijf. Het bedrijf biedt een pensioenregeling via een verzekeringsmaatschappij. Maar, Levi ziet het eigenlijk niet zitten om deel te nemen aan deze regeling: liever spaart hij zelf voor een pensioen, op een tempo dat hij zelf het fijnst vindt. Zijn baas vindt het in principe prima. Maar kan dit eigenlijk wel? En wat moet Levi dan zelf regelen om voor zijn eigen pensioen te zorgen.
De Kenners
Het weigeren van een pensioenregeling die aangeboden wordt door de baas is niet zo makkelijk. Corry van Herpen is werkzaam bij Pensioen Perspectief als pensioenspecialist: ,,In principe is het zo dat je verplicht deel moet nemen aan de regeling van je werkgever, als je werkgever onder een verplichtstelling valt van een pensioenfonds. Ben je bij een organisatie werkzaam die onder zo’n verplichtstelling valt, dan heb je als werkgever en werknemer eigenlijk niets te willen.’’
Van Herpen: ,,Soms is er een verplichting die voortkomt uit een cao waarin een pensioenregeling is afgesproken. Dan moet je je daar als werkgever en werknemer aan houden als de werkgever zich daartoe gebonden heeft.’’ Is dit niet het geval, dan is er sprake van de zogenaamde vrije pensioenmarkt. Dan gaat het om regelingen die een werkgever geheel vrijwillig is aangegaan met de werknemers. Zo’n regeling kan worden ondergebracht bij bijvoorbeeld een verzekeraar. ,,Is dat het geval, dan wordt een werkgever vaak door de pensioenaanbieder gedwongen om alle werknemers een pensioenregeling aan te bieden.’’ De verzekeraar verplicht de werkgever dan in de uitvoeringsovereenkomst om alle werknemers aan te melden voor de pensioenregeling.
Er hangt veel af van wat er precies in het contract tussen werkgever en pensioenverzekeraar is vastgelegd, zegt Andries Bongers, HR-deskundige bij HR-Kiosk: ,,Wanneer iemand echt niet wil deelnemen aan een pensioenregeling, kan de werkgever een verklaring opmaken waarin de werknemer bewust afziet van het pensioen. Ook een eventuele partner moet deze verklaring ondertekenen. Als partner kan je immers afhankelijk zijn van elkaars pensioen, bijvoorbeeld bij een nabestaandenpensioen.’’
Dit kan wel alleen wanneer hier ruimte voor vrijgelaten is in het contract tussen werkgever en verzekeraar. ,,Een werkgever moet ook in de verklaring zetten dat de werknemer zelf gaat sparen voor het pensioen. Op die manier waart de werkgever zich vrij van het risico dat een werknemer later zonder pensioen komt te zitten,’’ aldus Bongers.
Het gebeurt regelmatig dat mensen zich willen onttrekken aan de regelingen. Bongers: ,,Je zou denken dat iedereen graag mee wil doen aan dit soort regelingen. Maar zeker jongeren denken vaak dat ze het geld beter nu kunnen gebruiken dan later, en het vertrouwen in pensioenfondsen en verzekeraars is enorm afgenomen. Jonge mensen roepen ook nog weleens, ‘ik word waarschijnlijk niet eens 69’. Dan denk ik, voor je het weet ben je wel oud en zit je alleen met je AOW. Wanneer mensen liever nu op wintersport gaan dan sparen voor hun pensioen, vind ik dat vrij naïef.’’
Wanneer mensen liever nu op wintersport gaan dan sparen voor hun pensioen, vind ik dat vrij naïef.
Bongers: ,,Wat betreft belastingen is het niet heel verstandig om zelf je pensioen te regelen. Wanneer je zelf gaat sparen doe je dat namelijk van je nettoloon. Je kunt wat dat betreft beter via de werkgever sparen voor je pensioen, die kan het direct van je loon aftrekken.’’
De Oplossing
Er is maar weinig speling om zelf iets te regelen, aldus Van Herpen. ,,Die speling is er alleen wanneer de werkgever zelf geen regeling getroffen heeft, de zogenaamde witte vlekken. Of het kan dat je werkgever wel een regeling heeft, maar dat hier allerlei vrijwillige onderdelen in zitten. Daar hoef je dan als werknemer niet aan deel te nemen. Een verklaring waarin een werknemer bewust afziet van een pensioen is soms mogelijk, maar pensioenuitvoerders werken hier vaak niet aan mee. Een werkgever kan hier wel aan mee willen werken, maar het gaat uiteindelijk om die uitvoeringsovereenkomst.’’
De mogelijkheden voor Levi lijken dus erg beperkt: er is een grote kans dat pensioenaanbieders zijn werkgever verplichten om hem ook aan te melden voor de pensioenregeling.
Wanneer Levi echt niet aangesloten wil worden bij de collectieve pensioensregeling, dan zijn er wellicht wat uitzonderingen waar hij onder valt, zoals geloof, Levi is dan ‘gemoedsbezwaarde’. Of zijn bedrijf biedt een mogelijkheid tot een verklaring waarin hij afstand doet van een pensioen waar hij gebruik van kan maken. Zijn deze mogelijkheden er niet, dan zit er niets anders op: hij zal zich, net als zijn collega’s, gewoon aan moeten sluiten bij de pensioenregeling.
